Trong số trước, ILA đã mang đến cái nhìn toàn cảnh về sự phát triển của giáo dục truyền thống trong thế kỷ XX đến nay, với rất nhiều sự thay đổi, từ mô hình dạy kiến thức đến lấy người học là trung tâm. Đồng thời với đó là bức tranh tương lai thế giới trong 1 thập kỷ tới với rất nhiều thay đổi lớn, khi mà công nghệ lên ngôi, sự phát triển của máy móc sẽ dần thay thế con người trong rất nhiều ngành nghề lao động. Điều đó đặt ra câu hỏi: Những người làm giáo dục sẽ chuẩn bị tương lai như nào cho học sinh?
Trong số này, hãy cùng đi tìm câu trả lời với ILA thông qua những phân tích và nghiên cứu từ lịch sử, kinh tế, giáo dục và công nghệ từ những chuyên gia hàng đầu trên thế giới. Bức tranh toàn cảnh về tương lai về giáo dục sẽ hé lộ tại đây.
…
Chúng ta sẽ cần gì để sẵn sàng cho công việc tương lai?
Như lịch sử đã lặp đi lặp lại, chúng ta phải trải qua một sự kiện thất nghiệp cơ cấu. Đó là sự thiếu nhân sự có đúng những kỹ năng và kiến thức cần thiết để góp phần thúc đẩy nhanh nền kinh tế. James Dale Davidson – phóng viên kỳ cựu của tờ Strategic Investment, đã diễn giải trong cuốn “Chủ Nghĩa Cá Nhân: Làm Chủ Trong Chuyển Giao Kỷ Nguyên Thông Tin” (The Sovereign Individual: Mastering the Transition to the Information Age), nền “kinh tế tương lai sẽ ca ngợi sự chiến thắng của quyền tự chủ cá nhân và cân bằng dựa trên những cơ hội có giá trị”. Và giờ đây trách nhiệm duy nhất của cá nhân là làm chủ trong việc học của mình.
Một môi trường ổn định và bảo mật trước đây giờ đã trở thành một môi trường mà ngay cả những người thông minh và tài năng nhất cũng cần phải tự sáng tạo. “Làm việc chăm chỉ là cách tiếp cận thời đại công nghiệp để vươn lên và học tập chăm chỉ tạo nên nền kinh tế tri thức”. Nhà tương lai học nổi tiếng Alvin Toffler đã viết: “Người mù chữ của thế kỷ 21 sẽ không phải là những người không thể đọc và viết mà là những người không thể học, không học và học lại”. Con người cần thiết phải trang bị kỹ năng số nhân, kỹ năng học kỹ năng (meta skills), sở hữu những kỹ năng này có thể chuyển giao những doanh nghiệp mới cái mà chưa từng có. Công nghệ bây giờ thay đổi với tốc độ nhanh đến mức ngay cả một số kỹ năng được dạy ở đại học cũng trở nên dư thừa hoặc lỗi thời trước khi tốt nghiệp. Để cạnh tranh trong nền kinh tế sắp tới, nguồn nhân lực tương lai cần học một loạt danh sách các kỹ năng mềm như giao tiếp và đàm phán, giải quyết vấn đề trừu tượng, học tập liên ngành và có trách nhiệm công dân.
Một giải pháp không thể áp dụng cho nhiều trường hợp khác nhau
Hệ thống giáo dục hiện tại của chúng ta bị ám ảnh bởi các bài kiểm tra. Nó thường có tác động bất lợi đối với trí tuệ của con người. Học sinh sẽ ôn lại bài theo chu kỳ hơn khi kỳ thi tới hơn là học sâu và nắm vững các nguyên tắc. Việc kiểm tra được tiêu chuẩn hóa bởi các định nghĩa, trình độ. Tuy nhiên, nó không thể đo lường các kỹ năng định tính cái mà sẽ luôn trở thành những chỉ số quan trọng cho sự thành công trong tương lai như khả năng lãnh đạo, tháo vát và sáng tạo. Tất cả những kỹ năng đó phù hợp với mọi công việc và vị trí đảm nhận. Nhưng phần còn lại của chúng ta sở hữu dường như giống như những người khác?
May mắn thay, xu hướng học tập cá nhân hóa cung cấp một giải pháp. Tìm cách tăng tốc học tập bằng cách điều chỉnh môi trường giảng dạy – học gì, khi nào, như thế nào và học ở đâu – nó giải quyết nhu cầu cá nhân, kỹ năng và sở thích của mỗi học sinh để đảm bảo sự hiểu biết xác thực. Học sinh làm chủ việc học tập của mình, đồng thời phát triển các kết nối cá nhân, với giáo viên và người lớn xung quanh họ. Nó điều chỉnh việc học cho mỗi học sinh theo điểm mạnh duy nhất của họ, do đó nó khuyến khích sự tò mò, cùng sự tiếp tục tương tác và trình bày. Loại hình đào tạo cá nhân hóa và thích ứng này đã được hỗ trợ bởi các “doanh nhân công nghệ” giỏi như Mark Zuckerberg và Peter Thiel trong khoản đầu tư vào trường AltSchool, nơi tập trung vào các công nghệ học tập thích ứng.
Kinh tế chia sẻ** cho việc học
– Tạo việc làm (job creation)
– Di động xã hội (social mobility)
– Phát triển kỹ năng
– Phát triển kỹ năng
– Tiện lợi
– Minh bạch và trách nhiệm giải trình
– Môi trường và cơ sở hạ tầng
– Trình độ kỹ thuật số
– Sử dụng tài nguyên (resource utilization)
Khi chúng ta chuyển từ một xã hội thu động trước đây sang một xã hội tạo điều kiện cho nhiều cá nhân tham gia hoạt động hơn thì một thế hệ mới của các “nhà sản xuất” ra đời. Nền kinh tế chia sẻ – không phải là một nguyên tắc mới, là một thuật ngữ đã được đặt tên trong vòng hai thập kỷ qua. Tuy nhiên, về cơ bản, nó đã thay đổi cách chúng ta mua sắm, làm việc, đi lại và ngủ. Nó tập trung chủ yếu vào dân chủ hóa, phi tiền tệ hóa và phi vật chất hóa hàng hóa và dịch vụ. Khi giáo dục truyền thống làm sáng tỏ các đường nối, sự thay đổi mô hình chuyển từ giáo dục lấy giáo viên làm trung tâm sang lấy người học làm trung tâm cho phép cá nhân hóa việc học xảy ra. Phải công nhận rằng việc phân tán bằng sức mạnh cá nhân, các phẩm chất như cộng tác sẽ tiếp tục được khuyến khích thông qua các công cụ mở (Slack và Google Drive) và tài liệu cộng đồng (Wikipedia, Quora, Reddit). Các trang web như HMH Marketplace và các cộng đồng kỹ thuật số khác cung cấp cơ hội mới cho cả các nhà giáo dục và các công ty EdTech cũng sẽ trở thành chuẩn mực mới.
Sự phát triển của những người tự làm theo ý mình (DIYers)
Chúng ta đang sống trong một thế giới của những người tự làm lấy mọi thứ. Được mệnh danh là “thế hệ doanh nhân thực sự”, một số lượng lớn các thế hệ Millennials (thế hệ Y) đã tăng lên đáng kể, và do đó, rất cần các kênh học tập phi truyền thống. Ngày nay, thị trường việc làm phát triển nhanh chóng đòi hỏi người xin việc phải có khả năng thích nghi nhanh, độc lập và tháo vát hơn và tốt hơn nhiều so với thế hệ trước đó. Có 67% thế hệ Millennials muốn bắt đầu các dự án của riêng họ và chỉ có 13% khao khát theo con đường của doanh nghiệp truyền thống; bối cảnh của sự theo đuổi nghề nghiệp đang thay đổi về cơ bản.
Các kỹ năng thực tế sẽ được nhấn mạnh trong chương trình giảng dạy, sự phát triển trong các trường học tạo điều kiện cho sức mạnh của không gian sáng tạo. Bằng cách thay thế phương pháp sư phạm phấn và lời nói trong quá khứ bằng cách tìm hiểu, học tập dựa trên vấn đề và dự án, trọng tâm sẽ chuyển sang việc trang bị cho sinh viên những kỹ năng thực tế thiết thực cho công việc của họ. Các trường dạy nghề của Đức là hình mẫu cho sự thành công của đào tạo nghề, với người Mỹ theo sau các chương trình như học nghề mới do chính phủ và doanh nghiệp, tập đoàn lớn tài trợ như BMW và Volkswagen, để cung cấp sự kết hợp giữa bằng cấp kỹ thuật và thực tế .
Các trường vi mô – trường có số lượng học sinh ít và học theo chương trình cá nhân hóa như Porfolio ở Manhattan và Quantum ở Oakland sẽ là tương lai của giáo dục. Ở đó, trẻ em có thể học bất cứ điều gì từ địa hóa học đến ẩm thực phân tử. Những chương trình này bổ sung đa dạng và tự do các môn học, trong đó học sinh được khuyến khích suy nghĩ sáng tạo và áp dụng các khái niệm trực tiếp vào các tình huống thực tế, thay vì trong các môn học chức năng bị cô lập như trường học truyền thống. Ví dụ như Học viện Acton tập trung vào việc khuyến khích đối thoại Socratic bằng cách sử dụng các dự án thực hành được thiết kế với các khuyến khích lý thuyết trò chơi để mang lại trải nghiệm học tập hấp dẫn. Và tiếp tục hỗ trợ cho yêu sách đối với những người tự làm, ngay cả các tổ chức chính thức như Harvard, Stanford và MIT hiện đang cung cấp các MOOCs (Massive open online course – Khóa học trực tuyến đại chúng) mở miễn phí, được thực hiện như một cách để thúc đẩy giáo dục dân chủ và mang lại cơ hội học tập mới cho công chúng.
Tìm kiếm sự giàu có: Công việc mới là để học
Vậy bây giờ chúng ta đang ở đâu? Thế giới đang trải qua một thời kỳ thay đổi mạnh mẽ chưa từng thấy. Tất cả chúng ta đều đồng ý rằng thay đổi là khó khăn.Thay đổi có nghĩa là sự gián đoạn của cái cũ và sự xuất hiện của những cái mới, không quen thuộc ngoại trừ các câu hỏi và rất nhiều sự không chắc chắn. Bài viết này bắt đầu cung cấp một kế hoạch chi tiết cho tương lai của việc học – ý tưởng về học tập và trải nghiệm suốt đời – nó năng động như chúng ta. Hợp tác và có năng suất sẽ là nguyên tắc tối quan trọng. Từ việc khuyến khích những cách mới để tiếp cận thiết kế không gian làm việc, đến tăng khả năng làm việc từ hầu hết mọi nơi, và thậm chí đào tạo và tuyển dụng cho các bộ kỹ năng mới – tất cả chúng ta đều đang thử nghiệm ý nghĩa của việc làm trong nền kinh tế 4.0.
Bài viết tham khảo của Brianna Lee Welsh – Doanh nhân, tác giả về Du lịch & Giáo dục
*Altered Carbon: phim khoa học viễn tưởng tập trung vào công nghệ cao
** Kinh tế chia sẻ (tiếng Anh: Sharing Economy) được tạo thành từ các giao dịch ngang hàng ngắn hạn cho phép chia sẻ quyền sử dụng các tài sản hoặc dịch vụ nhàn rỗi hoặc để tạo ra sự cộng tác.
