Phương pháp Shichida: Ưu nhược điểm & cách áp dụng

Phương pháp Shichida là chương trình giáo dục sớm từ Nhật Bản, nhấn mạnh phát triển cân bằng não trái và não phải. Thông qua flashcards, âm nhạc, rèn trí nhớ và nuôi dưỡng cảm xúc, phương pháp này giúp trẻ 0 – 6 tuổi phát triển toàn diện trí tuệ lẫn nhân cách. Tuy nhiên, để áp dụng hiệu quả, cha mẹ cần hiểu rõ cả ưu điểm lẫn nhược điểm của phương pháp Shichida để điều chỉnh phù hợp với từng trẻ.

Tóm tắt nội dung chính:

Phương pháp Shichida là chương trình giáo dục sớm xuất xứ từ Nhật Bản được áp dụng tại hơn 20 quốc gia. Shichida giúp trẻ phát triển tư duy, trí nhớ, khả năng tập trung, sáng tạo và nhân cách. 

Ưu điểm

• Tăng tư duy trực giác và trí nhớ nhanh.
• Khơi dậy sáng tạo, trí tưởng tượng và khả năng tập trung.
• Phát triển cảm xúc, lòng trắc ẩn và nhân cách.
• Kết nối chặt chẽ giữa cha mẹ và trẻ, tạo môi trường học vui vẻ.

Nhược điểm

• Tốn nhiều thời gian và công sức của phụ huynh.
• Hiệu quả khác nhau ở từng trẻ. Đồng thời cần hướng dẫn đúng cách với chi phí cao.

Bí quyết áp dụng phương pháp Shichida: Hiểu tinh thần phương pháp là đồng hành với con, học vui vẻ, không áp lực. Ngoài ra, thời gian học nên ngắn gọn, đều đặn 15 – 20 phút/ngày, chia thành các hoạt động 1 – 3 phút.

1. Phương pháp Shichida là gì?

Phương pháp Shichida (Shichida Method) là một chương trình giáo dục sớm nổi tiếng thế giới được phát triển từ những năm 1960 bởi giáo sư Makoto Shichida, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục não phải tại Nhật Bản.

Shichida tin rằng não bộ của trẻ, đặc biệt là trong giai đoạn từ 0 – 6 tuổi, có khả năng tiếp thu và xử lý thông tin phi thường. Ông gọi đây là “thời kỳ vàng” để kích hoạt và phát triển tiềm năng não phải, vốn thường bị bỏ qua trong các phương pháp giáo dục truyền thống.

Phương pháp dạy trẻ phát triển trí tuệ Shichida tận dụng tối đa giai đoạn này để kích thích cả não trái và não phải, giúp trẻ có được sự cân bằng trong tư duy và cảm xúc. Shichida không chỉ hướng đến việc dạy trẻ biết đọc, biết viết sớm mà còn tạo ra một nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện, giúp trẻ học tập hiệu quả hơn trong tương lai.

Phương pháp dạy trẻ phát triển trí tuệ Shichida hiện đã được triển khai rộng rãi tại hơn 20 quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Việt Nam, Mỹ… và được đánh giá cao bởi tính ứng dụng thực tế và kết quả rõ rệt.

>>> Tìm hiểu thêm: 10 cách dạy con tuổi dậy thì khéo léo và tinh tế

2. Phương pháp Shichida là gì? Nội dung cốt lõi của Shichida Method

Giáo dục theo phương pháp Shichida là gì khởi nguồn từ năm 1958 với cái tên gọi là “giáo dục trái tim”, giúp trẻ em có thể học cách sống như một con người. Nội dung của phương pháp này sẽ được thông qua 6 hoạt động cốt lõi dưới đây:

2.1. Nhận biết màu sắc

Hoạt động nhận biết màu sắc giúp bé phát triển thị giác, tăng trí tưởng tượng. Ba mẹ có thể cho con tiếp cận với những màu sắc cơ bản như trắng, đen với các hình ảnh đối lập. Bên cạnh đó, có thể cho trẻ nhìn ngắm màu sắc của các đồ vật trong nhà, cây cối quanh vườn… Việc nhận biết màu sắc sẽ giúp các bé phát triển tối đa trí tưởng tượng của bản thân.

2.2. Cảm thụ âm nhạc

Phần cảm thụ âm thanh trong phương pháp dạy trẻ phát triển trí tuệ Shichida không chỉ là việc nghe nhạc mà còn là một quá trình giáo dục toàn diện, giúp trẻ phát triển thính giác, tư duy âm nhạc, khả năng tập trung và tạo nền tảng tốt cho việc học ngôn ngữ.

Các hoạt động thể chất đơn giản như nghe nhạc, vận động theo nhạc, các trò chơi phát ra âm thanh… Trẻ có thể nghe nhạc cổ điển, lắng nghe các âm thanh khác nhau trong cuộc sống (tiếng chim hót, tiếng mưa, tiếng nhạc cụ), nghe nhạc tiếng Anh hay các ngôn ngữ khác…

2.3. Phân biệt kích thước

Trong phương pháp giáo dục Shichida, ba mẹ sẽ cần dạy trẻ nhận biết kích thước. Với cách làm này sẽ giúp trẻ hiểu thêm về hình dáng, kích thước, hình thành nên khái niệm sắp xếp mọi thứ theo thứ tự.

2.4. Rèn luyện các ngón tay

Đây là phương pháp giáo dục lý tưởng giúp trẻ có thể xử lý công việc khéo léo và tập trung hơn. Khi còn nhỏ, hãy tập cho trẻ có thể nắm chặt các vật dụng trong phạm vi tầm với. Khi trẻ lớn hơn, ba mẹ giúp trẻ rèn luyện các ngón tay một cách linh hoạt thông qua các hoạt động vệ sinh cá nhân, làm việc nhà, học múa, học đàn.

2.5. Rèn luyện trí nhớ thông qua flashcard

Đây là bài tập nổi tiếng nhất của phương pháp Shichida là gì, giúp trẻ tiếp thu thông tin với tốc độ cao, rèn luyện khả năng ghi nhớ “ảnh chụp”. Thông qua flashcard, ba mẹ có thể giúp trẻ nhận biết màu sắc, chữ cái, con số, quốc kỳ hay nhận diện hình ảnh.

2.6. Phát triển toàn diện 5 giác quan

Trong phương pháp Shichida, ba mẹ sẽ giúp trẻ rèn luyện đồng thời khứu giác, vị giác, xúc giác, thính giác và cảm giác. Ba mẹ có thể cho trẻ đọc truyện, quan sát bức tranh. Phương pháp phát triển toàn diện 5 giác quan giúp trẻ hình thành các kỹ năng của mình.

>>> Đọc thêm: 16 cách giúp trẻ thông minh sớm cha mẹ dễ thực hiện

ĐĂNG KÝ NHẬN HỌC BỔNG LÊN ĐẾN 50%!

3. Phương pháp Shichida là gì? Các ưu và nhược điểm của Shichida Method

Phương pháp Shichida giúp phát triển toàn diện trí não và cảm xúc cho trẻ nhỏ. Song ba mẹ nên cân nhắc ưu và nhược điểm của phương pháp Shichida trước khi áp dụng.

3.1. Ưu điểm của phương pháp Shichida

Thay vì chỉ tập trung vào việc ghi nhớ kiến thức, Shichida khuyến khích trẻ phát triển các kỹ năng như:

• Tư duy trực giác và trí nhớ siêu tốc: Thông qua các bài tập lật thẻ nhanh (flashcards), trẻ được rèn luyện khả năng tiếp nhận và ghi nhớ một lượng lớn thông tin trong thời gian ngắn.
• Sáng tạo và tưởng tượng: Các hoạt động như hình dung, kể chuyện và chơi trò chơi bằng trí tưởng tượng giúp não phải phát triển mạnh mẽ, từ đó khơi dậy sự sáng tạo không giới hạn.
• Cảm xúc và lòng trắc ẩn: Phương pháp Shichida là gì nhấn mạnh vai trò của tình yêu thương và sự kết nối giữa cha mẹ và con cái. Ông cho rằng, việc nuôi dưỡng cảm xúc tích cực và lòng trắc ẩn là yếu tố cốt lõi để trẻ phát triển nhân cách tốt.
• Khả năng tập trung và quan sát: Các bài tập như ghi nhớ ảnh chụp (photographic memory) giúp trẻ rèn luyện khả năng tập trung cao độ và quan sát chi tiết.

ĐĂNG KÝ NHẬN 1 THÁNG HỌC THỬ TIẾNG ANH MIỄN PHÍ

3.2. Nhược điểm của phương pháp Shichida

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, phương pháp Shichida vẫn tồn tại một số hạn chế mà ba mẹ cần cân nhắc trước khi áp dụng:

• Tốn nhiều thời gian và công sức: Shichida Method yêu cầu ba mẹ phải đồng hành sát sao, dành nhiều thời gian và công sức để cùng con luyện tập hằng ngày tại nhà. Với những gia đình bận rộn, việc thực hành đều đặn phương pháp Shichida thường là một thách thức lớn.
• Tính hiệu quả có thể khác nhau ở mỗi trẻ: Mặc dù được nghiên cứu khoa học, nhưng hiệu quả của phương pháp có thể thay đổi tùy thuộc vào cá tính, sở thích và sự kiên trì của mỗi đứa trẻ. Một số trẻ có thể thích nghi nhanh chóng, trong khi số khác có thể cần nhiều thời gian và sự kiên nhẫn hơn.
• Cần sự hướng dẫn đúng cách: Phương pháp Shichida không chỉ đơn thuần là lật thẻ. Nó đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý trẻ nhỏ và kỹ thuật giảng dạy nên cần được hướng dẫn đúng cách để mang lại hiệu quả tốt nhất.
• Chi phí đầu tư cao: Các khóa học Shichida thường có học phí và tài liệu đắt đỏ do tính chuyên biệt và yêu cầu giáo viên được đào tạo riêng. Ngoài ra, việc duy trì học lâu dài cũng khiến tổng chi phí tăng đáng kể.
• Thiếu bằng chứng khoa học thuyết phục về hiệu quả dài hạn: Dù được quảng bá là giúp phát triển não phải, song hiện chưa có đủ nghiên cứu khoa học chứng minh hiệu quả rõ ràng và bền vững của phương pháp Shichida trong thực tế.
• Không phù hợp với mọi đặc điểm tính cách của trẻ: Một số trẻ có tính cách hướng nội, ít hứng thú với hình thức học nhanh hoặc lặp lại có thể thấy mệt mỏi, căng thẳng khi áp dụng phương pháp này. Vì vậy, cha mẹ cần linh hoạt điều chỉnh để phù hợp với từng bé.

>>> Đọc thêm: 7 trò chơi giáo dục kỹ năng sống giúp trẻ tự tin, học nhanh

4. Giải pháp khắc phục nhược điểm của phương pháp Shichida

Dù tồn tại một số nhược điểm của phương pháp Shichida, ba mẹ hoàn toàn có thể khắc phục bằng cách linh hoạt trong cách học và tận dụng các nguồn lực sẵn có để đạt hiệu quả cao mà không tốn kém hay áp lực.

• Giảm chi phí mà vẫn hiệu quả: Ba mẹ có thể tiết kiệm chi phí bằng cách tự làm flashcard tại nhà hoặc in hình ảnh miễn phí từ Internet. Tham gia các nhóm chia sẻ tài liệu Shichida giúp có thêm học liệu phong phú mà không tốn kém. Kết hợp học online qua video, ứng dụng với thực hành trực tiếp cùng con sẽ vẫn mang lại hiệu quả cao.
• Tối ưu thời gian cho phụ huynh bận rộn: Ba mẹ có thể duy trì việc học bằng cách lập lịch 10 phút mỗi ngày, tập trung vào một chủ đề nhỏ. Hãy lồng ghép bài học Shichida vào sinh hoạt hằng ngày như khi ăn, chơi hoặc đọc truyện để con học tự nhiên hơn. Ngoài ra, chia sẻ việc hướng dẫn với người thân giúp duy trì thói quen học ổn định.

5. Phương pháp Shichida là gì? Có những nguyên tắc “vàng” nào cần lưu ý?

Phương pháp giáo dục Shichida không chỉ là một chuỗi các bài tập, mà là một triết lý giáo dục toàn diện dựa trên ba nguyên tắc “vàng”: tình yêu thương, sự nghiêm khắc và niềm tin. Những nguyên tắc này là kim chỉ nam cho mọi hoạt động, từ đó tạo nên một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ.

5.1. Nguyên tắc tình yêu thương (Giáo dục trái tim)

Đây là nguyên tắc quan trọng và cốt lõi nhất của phương pháp Shichida. Giáo sư Makoto Shichida tin rằng, trước khi dạy trẻ bất cứ điều gì, ba mẹ phải “lấp đầy bình chứa tình yêu” trong trái tim con. Một đứa trẻ được lớn lên trong tình yêu thương, sự công nhận và tôn trọng sẽ cảm thấy an toàn, tự tin và có động lực để học hỏi.

• Ôm ấp và kết nối: Phương pháp Shichida khuyến khích cha mẹ dành ít nhất 8 giây mỗi ngày để ôm con, thể hiện tình yêu vô điều kiện. Hành động này giúp giải phóng hormone oxytocin, tạo sự gắn kết bền chặt giữa cha mẹ và con cái.
• Khen ngợi và động viên: Thay vì chỉ khen kết quả, hãy khen ngợi sự nỗ lực và quá trình cố gắng của con. Điều này giúp con hiểu rằng sự kiên trì và cố gắng mới là điều đáng quý.
• Tạo môi trường học tập vui vẻ: Không biến việc học thành áp lực. Hãy để mỗi buổi học là một trải nghiệm vui vẻ, thoải mái, nơi con được tự do khám phá và mắc lỗi mà không sợ bị la mắng.

5.2. Nguyên tắc sự nghiêm khắc (Kỷ luật yêu thương)

Nguyên tắc này không có nghĩa là la mắng hay trừng phạt, mà là sự kiên định trong việc thiết lập giới hạn và dạy con cách chịu trách nhiệm. Phương pháp Shichida cho rằng, một đứa trẻ không có kỷ luật sẽ dễ dàng đi lệch hướng. Sự nghiêm khắc ở đây xuất phát từ tình yêu thương, giúp con hình thành tính tự lập, tự giác và biết kiềm chế cảm xúc.

• Thiết lập quy tắc rõ ràng: Cho con biết những gì được phép và không được phép làm. Khi con mắc lỗi, hãy giải thích nhẹ nhàng nhưng kiên quyết về hậu quả, thay vì mắng mỏ.
• Dạy con tự chịu trách nhiệm: Khuyến khích con tự làm việc của mình, từ việc dọn đồ chơi đến tự mặc quần áo. Điều này giúp con phát triển tính tự lập và sự tự tin.
• Nghiêm khắc với bản thân: Ba mẹ cần làm gương. Hãy nghiêm khắc với chính mình trong việc kiên trì thực hiện các bài tập, dành thời gian cho con và tuân thủ các quy tắc đã đề ra.

5.3. Nguyên tắc niềm tin (Tin tưởng tuyệt đối vào trẻ)

Giáo sư Shichida tin rằng mọi đứa trẻ đều là thiên tài. Mỗi bé sinh ra đều có tiềm năng vô hạn, đặc biệt là trong giai đoạn từ 0 – 6 tuổi. Niềm tin của cha mẹ vào con chính là chìa khóa để mở ra cánh cửa tiềm năng đó, giúp con có động lực để khám phá và vượt qua giới hạn của bản thân.

• Không so sánh con với người khác: Mỗi đứa trẻ có tốc độ phát triển riêng. Hãy tôn trọng sự khác biệt và tập trung vào sự tiến bộ của chính con.
• Đặt niềm tin vào khả năng của con: Dù con làm chưa tốt, hãy luôn tin tưởng rằng con có thể làm được. Lời nói động viên, khích lệ của ba mẹ có sức mạnh to lớn, giúp con tự tin và mạnh mẽ hơn.
• Hãy để con tự khám phá: Thay vì làm hộ hay chỉ đường, hãy để con tự thử sức, mắc lỗi và tìm ra cách giải quyết. Đây là cách tốt nhất để rèn luyện tư duy và sự độc lập cho trẻ.

>>> Đọc thêm: Dạy trẻ thông minh sớm: 5 lý do và 4 cách dễ áp dụng

6. Làm sao để áp dụng phương pháp Shichida hiệu quả tại nhà?

Áp dụng phương pháp Shichida tại nhà đòi hỏi sự kiên nhẫn, tình yêu thương và sự đồng hành của bố mẹ. Dưới đây là những cách để bạn có thể thực hiện phương pháp này một cách hiệu quả:

6.1. Hiểu rõ tinh thần của phương pháp Shichida

Không nên coi Shichida là một “phép màu” giúp con trở thành thiên tài. Hãy xem đây là một cách thức giúp con khai phá tiềm năng, xây dựng thói quen học tập tốt và quan trọng nhất là tăng cường tình cảm gia đình.

Với phương pháp Shichida là gì, ba mẹ là người đồng hành, không phải “thầy cô nghiêm khắc” và trẻ học bằng niềm vui, cảm xúc tích cực, không phải áp lực. Sự gắn kết tình cảm (yêu thương, ôm ấp, khích lệ) là nền tảng để trẻ phát triển trí tuệ và nhân cách.

6.2. Xây dựng thói quen học tập ngắn gọn, đều đặn

Hiệu quả của phương pháp Shichida đến từ sự kiên trì và thực hành đều đặn mỗi ngày. Mỗi ngày chỉ nên dành 15 – 20 phút, chia nhỏ thành các hoạt động 1 – 3 phút. Học đều đặn, đúng giờ để trẻ hình thành thói quen và sự mong đợi tích cực.

>>> Đọc thêm: 15 cách dạy con của người Nhật để bé tự lập, ngoan ngoãn

6.3. Áp dụng linh hoạt và sáng tạo

Thay vì chỉ tuân thủ phương pháp Shichida là gì một cách máy móc, hãy linh hoạt điều chỉnh các bài tập sao cho phù hợp với sở thích của con. Lồng ghép các hoạt động học mà chơi, chơi mà học để con luôn cảm thấy hứng thú.

• Flashcard tốc độ cao: Chuẩn bị thẻ (chữ, số, hình ảnh). Lật nhanh (1 giây/thẻ), không giải thích dài dòng. Lặp lại nhiều lần, những thay đổi chủ đề để tạo hứng thú.
• Nghe nhạc và đọc truyện: Mở nhạc Mozart, nhạc Baroque nhẹ nhàng hoặc ba mẹ có thể cùng trẻ đọc truyện tranh, thơ, đồng dao để phát triển ngôn ngữ và trí tưởng tượng.
• Rèn trí nhớ hình ảnh: Đây là cách luyện “nhiếp ảnh ký ức” (photographic memory). Ba mẹ cho trẻ nhìn một hình/đồ vật trong 10 giây rồi cất đi và hỏi lại trẻ đã thấy gì.
• Bài tập tưởng tượng (Image training): Nhẹ nhàng hướng dẫn trẻ nhắm mắt, tưởng tượng một bông hoa, quả bóng, con vật…
• Nuôi dưỡng EQ và tình yêu thương: Kể chuyện đạo đức, gương tốt, hướng dẫn trẻ nói lời cảm ơn, xin lỗi, yêu thương. Ngoài ra, phụ huynh nên dành thời gian chơi, ôm con, khen ngợi đúng lúc.

>>> Đọc thêm: 8 cách giúp trẻ tập trung và nhớ lâu những điều được dạy

7. Câu hỏi thường gặp về phương pháp Shichida

Dưới đây là những câu hỏi về phương pháp dạy trẻ phát triển trí tuệ Shichida mà ba mẹ cần biết:  

1 – Phương pháp Shichida có phù hợp với mọi trẻ em không?

Phương pháp Shichida là gì có thể phù hợp với hầu hết trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn 0 – 6 tuổi. Tuy nhiên, hiệu quả sẽ phụ thuộc vào sự kiên trì của cha mẹ và sự hứng thú của trẻ.

2 – Tôi có thể tự học và dạy con theo phương pháp Shichida tại nhà không?

Có. Hiện nay có rất nhiều tài liệu, sách và các khóa học trực tuyến về Shichida. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả cao nhất, bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng và nếu có thể, hãy tham gia các khóa học có hướng dẫn của giáo viên chuyên nghiệp.

>>> Tìm hiểu thêm: Phương pháp dạy con trai ở tuổi dậy thì “đúng chuẩn” ba mẹ tâm lý

3 – Phương pháp Shichida có khác gì so với phương pháp giáo dục sớm khác như Montessori hay Glenn Doman?

• Shichida: Tập trung vào kích thích cả hai bán cầu não, đặc biệt là não phải, thông qua các bài tập tốc độ như lật thẻ nhanh. Nhấn mạnh vào yếu tố tình cảm và kết nối giữa cha mẹ và con cái.
• Montessori: Đặt trọng tâm vào sự tự do và độc lập của trẻ trong một môi trường được chuẩn bị sẵn. Trẻ tự khám phá và học hỏi theo tốc độ của mình.
• Glenn Doman: Giống phương pháp Shichida là gì ở việc sử dụng flashcards và nhấn mạnh vào việc học sớm. Tuy nhiên, Doman tập trung nhiều vào việc truyền thụ kiến thức, trong khi Shichida hướng đến phát triển cả trí tuệ và cảm xúc.

4 – Tại sao phương pháp Shichida được đánh giá cao trên toàn thế giới?

Shichida Method được áp dụng tại hơn 20 quốc gia và được nhiều phụ huynh trên thế giới công nhận nhờ:

• Cơ sở khoa học vững chắc về giáo dục não bộ và tâm lý trẻ nhỏ.
• Kết quả thực tế rõ ràng: nhiều trẻ áp dụng Shichida có khả năng ghi nhớ siêu việt, EQ cao, tự tin và nhân cách tốt.
• Tôn trọng cá nhân trẻ: không gò bó, không áp lực thành tích, hướng đến phát triển con người toàn diện.

5 – Chi phí thực tế cho Shichida là bao nhiêu?

Học phí của phương pháp Shichida dao động từ 5 đến 10 triệu đồng mỗi khóa (khoảng 2–3 tháng), tùy trung tâm và độ tuổi của trẻ. Ngoài ra, phụ huynh có thể cần đầu tư thêm cho bộ thẻ học, giáo trình và học liệu bổ trợ, khiến tổng chi phí có thể cao hơn nếu theo học lâu dài.

>>> Đọc thêm: Mách mẹ 12 cách dạy trẻ bướng bỉnh nhàn tênh

Tìm phương pháp giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện từ sớm là mong muốn của hầu hết các bậc cha mẹ. Với phương pháp Shichida, ba mẹ có thể an tâm khi trẻ phát triển đầy đủ về trí tuệ, trí nhớ, sáng tạo và cảm xúc. Nếu ba mẹ biết cách cân bằng, phương pháp dạy trẻ phát triển trí tuệ Shichida sẽ trở thành “chìa khóa vàng” mở ra tiềm năng não bộ và nuôi dưỡng nhân cách toàn diện cho con ngay từ những năm đầu đời.