Kỹ năng viết là một trong những bài học đầu đời mà phụ huynh nên dạy con. Làm thế nào để dạy bé viết chữ cái trở nên nhẹ nhàng, thú vị và đạt hiệu quả? Bí quyết được bật mí ngay sau đây.
Khi nào nên bắt đầu dạy bé viết chữ cái?
Hầu hết trẻ em có thể viết nguệch ngoạc khi được 2 tuổi. Thế nhưng, theo các chuyên gia, chỉ khi bé lên 4-5 tuổi mới nên cho con bắt đầu tập viết một cách nghiêm túc.
Khi con đã biết cầm bút chì, có thể vạch một đường thẳng, vẽ hình tròn, tô màu… chính là lúc nên dạy bé tập viết chữ cái.
Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào khả năng của từng bé. Mỗi bé phát triển theo tốc độ khác nhau. Có thể có những đứa trẻ khi mới 3 tuổi đã thích thú với việc tập viết, thế nhưng, có những bé tới 5 tuổi vẫn chưa sẵn sàng cho điều này.
Tuyệt đối không tập viết cho con quá sớm. Bởi vì viết lách liên quan tới nhiều kỹ năng. Bé bắt buộc phải biết ngồi đúng tư thế cũng như có đủ sức mạnh cốt lõi và chuyển động cơ cánh tay để di chuyển bút. Hơn nữa, để bé có thể cầm bút chì đúng cách, con cũng cần có kỹ năng vận động tinh tốt (sử dụng các cơ nhỏ của bàn tay, cổ tay để điều khiển bút).
>>> Tìm hiểu thêm: 10 bí kíp dạy bé học màu sắc nhanh và hiệu quả
Dạy bé cầm bút và ngồi đúng tư thế trước khi dạy viết
Trước khi dạy bé viết chữ cái, ba mẹ cần hướng dẫn con tư thế ngồi đúng cách để không ảnh hưởng tới cột sống cũng như thị lực của con. Bên cạnh đó, dạy cầm bút đúng cách cũng hạn chế con bị đau tay, đồng thời giúp bé viết nhanh và đẹp hơn.
1. Hướng dẫn bé ngồi đúng tư thế
Ngồi sai tư thế khiến các bé bị cong hoặc vẹo lưng đồng thời ảnh hưởng tới mắt như bị cận thị… Vì thế, bạn hãy hướng dẫn con ngồi đúng cách theo nguyên tắc:
• Ngồi thẳng lưng sao cho vuông góc với mặt ghế ngồi
• 2 chân để thoải mái, song song với nhau
• Đầu hơi cúi xuống sao cho mắt cách vở khoảng 25 – 30cm
• 1 tay cầm bút ngay ngắn trong khi tay còn lại giữ mép vở cho khỏi xô lệch khi viết
2. Hướng dẫn bé cầm bút đúng cách trước khi dạy bé viết chữ cái
Khi mới bắt đầu làm quen với việc viết chữ, bé sẽ không biết cầm bút như thế nào là đúng. Ba mẹ cần dạy con điều này trong những buổi đầu, đó là:
• Dạy con cầm bút bằng 3 ngón tay: ngón trỏ, ngón cái và ngón giữa. Trong đó, ngón trỏ và ngón cái giữ 2 bên thân bút để cố định bút, ngón giữa đỡ bút. Cầm bút sao cho đầu ngón trỏ cách đầu bút khoảng 2cm.
• Khi cầm bút, cần chú ý độ nghiêng. Hướng dẫn con cầm bút nghiêng về phía vai một góc 60 độ (không dựng đứng bút lên) và tì nhẹ nhàng, không ấn hoặc viết quá mạnh vào giấy.
• Dạy con cầm bút không quá lỏng cũng không quá chặt để di chuyển bút trên vở dễ dàng. Hướng dẫn con đưa bút từ trái sang phải, trên xuống dưới.
>>> Tìm hiểu thêm: Cha mẹ dạy bảng màu tiếng Anh cho bé nên bắt đầu từ đâu?
Các bước dạy bé viết chữ vào lớp 1
Dạy bé viết chữ cái đúng cách là điều rất quan trọng. Nếu bé không học cách viết đúng các chữ cái, việc học sẽ trở nên khó khăn, mất nhiều thời gian và công sức hơn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết của ILA về các bước dạy bé viết chữ cái tiếng Việt:
1. Thực hành viết các nét cơ bản trước
Trước khi cho con tiến hành luyện chữ cái, bạn nên cho bé làm quen với các nét cơ bản trước để giúp con dễ tiếp thu. Dạy bé tên của các nét và cách viết như thế nào. Có 5 nét cơ bản cần dạy con:
• Nét thẳng: Đây là nét dễ viết nhất, gồm thẳng đứng, thẳng ngang
• Nét cong: Nét cong gồm có nét cong hở, cong kín, cong trái, cong phải, cong đều
• Nét móc: Nét này gồm móc trên, móc dưới và móc 2 đầu
• Nét khuyết: Nét khuyết gồm khuyết trên, khuyết dưới, khuyết kép
• Nét hất và nét ghi dấu phụ: Những nét này giúp chữ của bé đẹp hơn, song chúng khó viết nên dạy bé sau khi con đã thành thạo các nét trên trước.
2. Thực hành viết chữ cái hoàn chỉnh
Sau khi con đã thành thạo với các nét cơ bản, hãy cho bé tập viết chữ cái hoàn chỉnh. Chỉ nên bắt đầu với một số chữ đơn giản tiến dần tới phức tạp để con làm quen với việc cầm bút, di chuyển tay. Không nhất thiết phải tuân theo thứ tự của bảng chữ cái. Hãy thử trình tự sau: e, h, i, l, t, v, k, a, m, n, c, o…
Ở bước này, phụ huynh cần dạy con xác định điểm đặt bút và dừng bút sao cho đúng cách để viết được một chữ cái hoàn chỉnh. Ba mẹ cũng cần lưu ý hãy dạy bé bắt đầu bằng chữ cái in thường trước rồi mới tới chữ in hoa; viết chữ hoàn chỉnh trước sau đó viết câu đơn giản.
3. Dạy bé viết chữ cái theo nhóm
Sau khi con đã có thể viết được một số chữ cái đơn giản, hãy dạy con viết theo nhóm. Bởi vì các chữ trong cùng một nhóm có cấu tạo khá giống nhau, do vậy bé sẽ dễ dàng di chuyển bút viết. Hơn nữa, nhóm các chữ cái giống nhau yêu cầu cách chuyển động tay tương tự, trong khi đó chuyển động lặp đi lặp lại rất tốt cho sự phối hợp giữa tay và mắt.
Có 3 nhóm cơ bản sau:
• Nhóm 1: Gồm 8 chữ: i, u, ư, t, n, m, v, r. Điểm chung của các chữ cái này là được cấu tạo từ các nét móc (móc trên, móc dưới và móc hai đầu). So với các nét khác thì nét móc không quá khó để trẻ bắt đầu luyện viết.
• Nhóm 2: Gồm 6 chữ: b, h, k, l, p, y. Nhóm chữ này có nét khuyết xuôi và khuyết ngược. Luyện viết nhóm chữ này nhiều lần giúp bé viết nét chữ uyển chuyển hơn.
• Nhóm 3: Gồm 15 chữ cái: o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g, c, x, e, ê, s. Điểm chung của nhóm này là có nét cong kín và cong hở. Nên tập viết nhóm này hàng ngày vì một khi đã thành thạo được với các nét cong thì con sẽ viết chữ thuần thục hơn.
>>> Tìm hiểu thêm: 13 cách dạy trẻ kỹ năng chào hỏi lễ phép
4. Dạy bé viết chữ ghép
Sau khi con đã thành thạo với việc viết các chữ cái trong Bảng chữ cái tiếng Việt, ba mẹ tiến hành dạy bé chữ ghép. Có 11 chữ ghép mà bạn cần dạy bé, đó là: ch, gh, gi, kh, ng, nh, ph, qu, th, tr, ngh.
5. Hướng dẫn trẻ viết chữ nối
Bé đã biết các chữ đơn lẻ. Thế nhưng con cần hiểu cách nối các chữ cái lại với nhau như thế nào để tạo thành vần, tiếng và từ. Chẳng hạn như cách viết chữ a và chữ i thế nào để tạo ra vần ai (nét móc của chữ a nối với nét hất của chữ i).
Gợi ý 5 cách dạy bé viết chữ cái hay, hiệu quả
Dạy con luyện chữ cũng cần có phương pháp để khơi gợi đam mê và hứng thú cho bé. Dưới đây là các cách dạy bé tập viết chữ cái hay được nhiều mẹ áp dụng:
1. Cho bé tập tô chữ trước
Trước khi biết viết, các bé cần được tập tô chữ để con làm quen với việc sử dụng bút, di chuyển tay và cổ tay. Đây là cách dạy chữ cái cho bé 4 tuổi hiệu quả.
Trên thị trường có rất nhiều loại vở tập tô cho bé, bạn có thể lựa chọn cho con theo độ tuổi. Đó là dạng vở được thiết kế có chữ hình chấm mờ. Bé sẽ dựa vào các gợi ý chấm này mà tô chữ. Điều này giúp đôi tay của bé trở nên linh hoạt và khéo léo hơn.
2. Dạy bé bắt chước chữ mẫu
Sau bài viết tập tô, hãy dạy con bắt chước viết theo mẫu. Ở cách này, nếu bạn biết viết chữ đúng ly, có thể tự tay viết làm mẫu cho bé và nói con bắt chước. Nếu không, hãy mua cho bé vở đã có chữ mẫu in sẵn để bé thực hành luyện viết mỗi ngày.
3. Dạy bé viết chữ cái bằng bài tập điền chữ còn thiếu
Các hoạt động tập tô và luyện viết sẽ khiến bé nhàm chán. Do vậy ba mẹ cần thường xuyên thay đổi phương pháp để kích thích sự hứng thú.
Với cách này, bạn cần chuẩn bị tờ giấy to, viết vào đấy những từ đơn giản như tên của bé, của các thành viên trong gia đình (hoặc những từ gần gũi với con). Hãy để một số chữ cái bị khuyết và hướng dẫn bé điền vào đó.
>>> Tìm hiểu thêm: 9 cách dạy bé nhận biết các con vật
4. Tạo chữ cái từ những thứ có sẵn
Hãy sử dụng đồ vật, đồ chơi hoặc thức ăn có sẵn trong nhà để chơi trò tạo chữ cái. Sẽ dễ dàng hơn nếu bạn bắt đầu với chữ cái có nét thẳng như a, l, h; sau đó chuyển sang chữ có nét cong như c, o, s…
Bé sẽ tự tay làm chữ thẳng từ các vật dụng trong gia đình như đũa, tăm (đã cắt đầu nhọn), bông tai. Với các chữ cái cong, cho con dùng đất nặn, các sợi mì spaghetti đã nấu chín, dây ruy băng, dây giày.
Đây là cách dạy viết chữ cho bé 5 tuổi sau khi con đã được làm quen với việc cầm bút và nhớ bảng chữ cái.
5. Viết chữ trên cát
Nếu bé phải tập viết trên giấy hàng ngày, bé sẽ cảm thấy rất nhàm chán và mệt mỏi. Vì thế, bạn có thể để con viết trên các chất liệu khác như cát. Hãy lấy đủ lượng cát để làm thành một cái bảng vừa đủ và cho con luyện viết theo ý muốn.
Ngoài những phương pháp trên, ba mẹ có thể dạy bé tập viết chữ cái bằng việc sử dụng câu đố, trò chơi, viết kết hợp với vẽ, đặt tên cho các chữ cái theo hình dạng của chúng (trứng gà, trăng khuyết…).
Những điều cần lưu ý khi dạy bé viết chữ cái
Bất cứ bậc phụ huynh nào cũng muốn con viết đúng, viết đẹp. Thế nhưng, việc viết cần nhiều thời gian và sự kiên nhẫn để luyện tập. Để bé không cảm thấy chán nản, mệt mỏi với bài học đầu đời này, bạn cần nhớ:
• Cần thiết lập thời gian biểu hợp lý để dạy bé luyện viết. Mỗi ngày nên dành từ 30 phút đến 1 giờ để dạy con viết chữ cái và việc này lặp lại hàng ngày. Không nên bắt các bé luyện viết quá nhiều thời gian trong một ngày.
• Hãy khuyến khích và động viên bé, tuyệt đối không chê bai hoặc chỉ trích con. Ba mẹ có thể sử dụng những món quà nhỏ làm phần thưởng để khích lệ tinh thần con sau khi bé viết đẹp (hoặc đúng).
• Cần tạo không gian học tập hứng khởi. Thiết kế cho con khu học tập yên tĩnh và thoáng mát. Tốt hơn hết, nên trang trí những hình ảnh bảng chữ cái, các con vật, hoa quả… xung quanh chỗ bé ngồi học.
• Mua cho con đồ dùng học tập đáng yêu để tạo cho bé hứng thú, chẳng hạn như những chiếc bút có màu sắc và hình thù ngộ nghĩnh, quyển vở in hình nhân vật hoạt hình mà bé yêu thích…
Dạy bé viết chữ cái là cả một quá trình, cần sự đồng hành của ba mẹ. Trên đây là những mẹo hay giúp bé tập viết hiệu quả. Nếu bạn gặp khó khăn hoặc có bất kỳ thắc mắc nào về vấn đề này, hãy liên hệ với ILA để được giải đáp nhé!
>>> Tìm hiểu thêm: 5 phương pháp dạy bé đánh vần nhớ lâu cấp tốc
