Từ mầm non lên lớp 1 là quá trình chuyển tiếp từ môi trường chủ yếu chơi đùa sang môi trường học tập. Đây là thời điểm bé cần được trang bị những kỹ năng cơ bản để tự tin bước vào lớp 1. Bên cạnh việc học chữ, học số, bé còn cần phát triển các kỹ năng xã hội để có thể hòa nhập với môi trường mới. Vậy dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1 cụ thể là cần làm những gì?
Lớp 1 có gì khác so với học mầm non?
Việc chuyển từ học mầm non lên lớp 1 là một bước chuyển quan trọng với bé. Sự khác biệt giữa hai môi trường học này không chỉ nằm ở chương trình học mà còn ở nhiều yếu tố khác như phương pháp giảng dạy, kỳ vọng về kỹ năng của trẻ và cách thức tổ chức lớp học. Vì vậy, ba mẹ cần lưu ý đến việc dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1. Dưới đây là những điểm khác biệt rõ rệt khi trẻ học lớp 1 so với học mầm non:
1. Phương pháp giảng dạy
Ở mầm non, phương pháp học (methodology) chủ yếu là qua các trò chơi và trải nghiệm. Lên lớp 1, con được học tập có tổ chức và hệ thống hơn. Con phải tuân thủ theo quy định, phải học các môn theo thời khóa biểu.
2. Thời gian học
Lớp mầm non có thời gian linh hoạt, học tập, vui chơi xen kẽ với nghỉ ngơi. Các hoạt động ở lớp mầm non thường ngắn gọn, không yêu cầu tập trung quá cao. Khi vào lớp 1, bé phải ngồi học trong thời gian dài hơn. Các tiết học được chia thời gian biểu rõ ràng, yêu cầu sự cam kết và tập trung.
3. Chương trình học
Chương trình giảng dạy mầm non chủ yếu tập trung khám phá và sáng tạo qua các môn học nhẹ nhàng như nghệ thuật, âm nhạc, thể dục, trò chơi vận động và kỹ năng sống cơ bản. Trong khi đó, chương trình lớp 1 thiên về học thuật. Con bắt đầu học những môn học chuyên sâu hơn, như Toán, Tiếng Việt, Tự nhiên và xã hội.
4. Mục tiêu học tập
Mục tiêu chính khi bé học mầm non là phát triển kỹ năng xã hội cơ bản như vận động, giao tiếp, nhận thức về bản thân và thế giới xung quanh. Con cũng học cách tương tác, chia sẻ, chơi hợp tác và phát triển khả năng sáng tạo. Sự tiến bộ của trẻ được đo lường qua việc phát triển kỹ năng xã hội và thể chất. Lên lớp 1, bé được học thêm về số, học chữ, tập đọc, viết và tính toán. Con sẽ làm quen với các bài kiểm tra, đánh giá kết quả học tập.
5. Yêu cầu về tính tự lập
Bé mầm non còn phụ thuộc vào ba mẹ và cô giáo trong việc chăm sóc cá nhân. Trong khi đó, trẻ lớp 1 cần tự lập trong học tập và sinh hoạt. Con phải tự quản lý thời gian học tập, làm bài tập về nhà, tự chuẩn bị đồ dùng học tập. Dạy con tính tự lập là một trong những điều quan trọng khi dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1.
6. Kỹ năng xã hội và cảm xúc
Ở độ tuổi mầm non, con có thể biểu đạt cảm xúc của mình một cách tự nhiên và không quá bị ràng buộc. Lên lớp 1, con cần học cách tuân thủ quy định trong lớp học. Con có cơ hội để phát triển các kỹ năng xã hội, đồng thời học cách kiểm soát cảm xúc, đặc biệt là khi không đạt được kết quả như mong muốn.
>>> Tìm hiểu thêm: 7 cách rèn luyện và giáo dục cảm xúc cho trẻ mầm non
Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1
Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học những gì? Để chuẩn bị tốt cho trẻ mầm non bước vào lớp 1, việc rèn luyện những thói quen là một yếu tố cực kỳ quan trọng. Để quá trình chuyển tiếp từ mầm non sang lớp 1 không quá bỡ ngỡ, bạn cần xây dựng cho bé một số thói quen sau:
1. Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1: Thói quen tự lập
Khác với mầm non, trẻ lớp 1 hầu như phải tự thực hiện những việc vệ sinh, chăm sóc cá nhân trên lớp. Con cần học cách tự ăn uống, tự mặc quần áo, tự vệ sinh cá nhân, tự bảo quản đồ dùng. Bạn cần tập cho bé các thói quen này ngay từ khi con học mầm non. Việc này sẽ giúp con dễ thích nghi và làm tốt khi vào lớp 1.
2. Thói quen ngủ sớm dậy sớm
Một trong những thay đổi lớn của môi trường lớp 1 so với mầm non là giờ giấc sinh hoạt. Hầu hết các trường tiểu học đều có giờ bắt đầu học sớm hơn so với mầm non. Ở mầm non, giờ giấc đi học có phần linh hoạt và thoải mái.
Nhưng khi học lớp 1, bé cần tuân thủ quy định đi học đúng giờ và chuyên cần. Nhiều bé có thói quen dậy muộn khi đi học mẫu giáo. Vì vậy, khi vào lớp 1, việc dậy sớm đi học trở nên khó khăn và gây áp lực cho bé. Bạn cần dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1 tập thói quen ngủ sớm dậy sớm nhé.
3. Thói quen sinh hoạt lành mạnh
Chương trình học lớp 1 thường nhiều kiến thức và yêu cầu khắt khe hơn so với mầm non. Bé cần được chuẩn bị sức khỏe tốt, tinh thần tỉnh táo, năng lượng khi đi học. Con cần được ngủ đủ giấc, có chế độ dinh dưỡng phù hợp, thường xuyên rèn luyện thể chất. Thông thường, ở trường mầm non, con cũng đã sinh hoạt theo một lịch trình khoa học. Các trường thường chia sẻ nhật ký cuối ngày của trẻ mầm non để ba mẹ có thể nắm bắt.
Bạn cần giúp con xây dựng lịch trình sinh hoạt ở nhà vào buổi tối và các ngày cuối tuần. Ví dụ, sau khi đi học về, con được chơi đùa, vận động trong bao lâu? Sau đó, con cần đi tắm, ăn tối, tự sinh hoạt và đi ngủ sớm vào giờ cố định. Việc sinh hoạt theo lịch trình khoa học còn giúp con rèn luyện tính kỷ luật và kiên trì.
4. Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1: Thói quen học tập
Ở lớp mầm non, bé chủ yếu học qua các trò chơi và trải nghiệm. Lên lớp 1, con dần làm quen với các môn học mang tính lý thuyết và học thuật. Bạn cần giúp con xây dựng thói quen học tập.
Ví dụ, mỗi ngày con cần ngồi vào bàn học ít nhất 30 phút. Trong 30 phút đó, con cần tập trung hoàn thành một nhiệm vụ nào đó. Ví dụ, con có thể học tiếng Anh, vẽ một bức tranh hay tô xong một trang sách. Duy trì thói quen này khi vào lớp 1, con sẽ dễ dàng thích nghi với việc học tập và làm bài tập về nhà. Ngoài ra, cách làm này còn giúp con cải thiện kỹ năng tập trung rất tốt.
>>> Tìm hiểu thêm: Chia sẻ A-Z bí kíp học tiếng Anh cho bé 5 tuổi siêu hiệu quả
5. Thói quen quản lý đồ đạc cá nhân
Nếu ở mầm non, bạn thường chuẩn bị quần áo, đồ dùng cá nhân cho con, thì khi vào lớp 1, bạn nên để con tự làm những việc này. Nội dung chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 có gì? Bạn cần hướng dẫn con chuẩn bị sách vở theo thời khóa biểu. Con cần học cách tự sắp xếp đồ dùng học tập, giữ sách vở gọn gàng. Con cũng tự quản lý đồ đạc cá nhân như cặp sách, bút, thước.
6. Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1: Thói quen giao tiếp
Bé chuẩn bị vào lớp 1 cần học cách giao tiếp, biết chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi và lắng nghe người khác. Điều này giúp con dễ dàng hòa nhập với bạn bè và thầy cô khi vào lớp 1. Bạn có thể khuyến khích con tham gia các trò chơi tập thể, sinh hoạt ngoại khóa. Từ đó, con biết cách chia sẻ, hợp tác, giải quyết vấn đề, xây dựng các kỹ năng xã hội.
7. Thói quen quản lý cảm xúc
Cảm xúc của bé mầm non thường chưa được kiểm soát tốt. Bé có thể bộc lộ cảm xúc quá khích khi không vừa ý chuyện gì đó. Bạn cần hướng dẫn con cách nhận diện và diễn đạt cảm xúc một cách phù hợp.
Con cần học cách kiểm soát cảm xúc, biết tự bình tĩnh khi gặp tình huống không như ý. Chẳng hạn như khi bị bạn bè tranh giành đồ chơi hay khi thua cuộc trong một trận đấu. Đồng thời, con nên có một vài hoạt động để tự làm mình vui mỗi khi rơi vào tiêu cực.
>>> Tìm hiểu thêm: Nội dung chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1: Giúp con vượt qua bỡ ngỡ ban đầu
Một số sai lầm khi dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1
Dưới đây là những sai lầm ba mẹ cần tránh khi chuẩn bị cho con vào lớp 1:
1. Không thiết lập thói quen từ trước
Việc dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1 nên được thực hiện sớm, ít nhất 6 tháng trước khi con vào học. Thời gian này đủ để bạn giúp con xây dựng và duy trì thói quen. Việc rèn luyện tiến hành sát thời điểm nhập học sẽ gây khó khăn cho con.
2. Áp lực thành tích lên con
Một số ba mẹ chú trọng vào thành tích và áp lực con phải làm tốt ngay từ những buổi học đầu tiên. Bé cần thời gian để làm quen với môi trường mới. Vì vậy, ba mẹ nên kiên nhẫn hướng dẫn, hạn chế gây áp lực lên con. Nếu quá nghiêm khắc và thúc ép, con dễ sợ hãi với việc học.
3. Chỉ chú trọng vào học chữ, bỏ qua kỹ năng sống
Chương trình lớp 1 tập trung vào dạy con học chữ cái, đọc, viết. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các kỹ năng sống bị bỏ quên. Ba mẹ cần cân bằng giữa việc dạy trẻ kiến thức học thuật và các kỹ năng xã hội quan trọng.
4. Không có thời gian cho trẻ vui chơi
Ngoài kỹ năng sống, con cũng cần được vận động, vui chơi để phát triển thể chất. Nhiều ba mẹ xếp lịch học cho con dày đặc, khiến con không có thời gian rèn luyện thể dục thể thao. Có câu nói rằng: “Một trí tuệ minh mẫn chỉ có trong một cơ thể cường tráng”. Ba mẹ cần xen kẽ học tập và thời gian vận động, nghỉ ngơi hợp lý để đảm bảo sức khỏe cho con nhé.
Dạy trẻ mầm non chuẩn bị vào lớp 1 là sự chuẩn bị toàn diện về học tập, kỹ năng và các thói quen tốt. Ba mẹ hãy giúp con tạo dựng thói quen tích cực và củng cố niềm yêu thích học hỏi. Khi con có sức khỏe, có sự tự tin, vui vẻ, con sẽ sẵn sàng bước vào lớp 1 để khám phá hành trình đầy thú vị này.
>>> Tìm hiểu thêm: Hành trang vào lớp 1 cho bé: “6 nên và 2 tránh” cha mẹ cần biết