Trẻ em vốn hiếu động và chưa đủ kinh nghiệm để xử lý tình huống khẩn cấp. Vì vậy, việc dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy là điều vô cùng cần thiết. Những kỹ năng này giúp con biết cách tự bảo vệ bản thân, giảm thiểu rủi ro thương tích và mất mát không đáng có.
Vì sao cần dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy?
Cháy là một trong những tai nạn nguy hiểm, có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Đặc biệt, trẻ em là đối tượng rất dễ bị tổn thương khi gặp phải tình huống này. Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy là việc làm cấp thiết mà mọi phụ huynh cần quan tâm.
Thứ nhất, trẻ em thường chưa đủ nhận thức để hiểu rõ về mức độ nguy hiểm của đám cháy. Khi gặp cháy, nhiều trẻ dễ hoảng loạn đến mức không biết phải làm gì để bảo vệ bản thân. Bé có thể mắc kẹt, hít phải khói độc hoặc bị thương. Kỹ năng thoát hiểm là chìa khóa giúp con tự cứu mình trong hoàn cảnh nguy hiểm.
Thứ hai, khi trẻ biết cách thoát hiểm, khả năng phối hợp với người lớn cũng nâng cao. Con chủ động tìm kiếm lối thoát hiểm an toàn, biết gọi số cứu hộ hoặc gọi người giúp đỡ kịp thời. Con cũng biết làm các bước đơn giản như dùng khăn ướt che mũi, miệng để tránh khói độc. Kỹ năng này góp phần giảm thiểu rủi ro và hỗ trợ công tác cứu hộ.
Cuối cùng, dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy giúp bé có ý thức về an toàn phòng cháy chữa cháy từ sớm. Qua việc tập luyện, con sẽ hình thành phản xạ tự nhiên khi đối diện tình huống nguy hiểm.
>>> Tìm hiểu thêm: 10 cách dạy trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân
Những kỹ năng thoát hiểm quan trọng cần dạy trẻ
1. Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy: Nhận biết dấu hiệu
Trước hết, bé cần được làm quen với các dấu hiệu có cháy. Đây là bước đầu tiên trong kỹ năng thoát hiểm khi có cháy cho trẻ mầm non. Một trong những dấu hiệu dễ nhận biết nhất là mùi khét nồng nặc. Trẻ cần học cách phân biệt mùi khét để biết đó là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, không phải mùi bình thường.
Bên cạnh đó, khói đen hoặc trắng xuất hiện bất thường trong không gian cũng là dấu hiệu con cần chú ý. Khói gây khó thở và làm giảm tầm nhìn. Vì vậy, con cần tìm cách rời khỏi ngay khi thấy khói bất thường.
Tiếng còi báo cháy là một trong những dấu hiệu quan trọng để trẻ nhận biết. Việc làm quen với âm thanh này sẽ giúp trẻ phản ứng nhanh và chuẩn bị thoát hiểm.
2. Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy: Cách xử lý
Khi phát hiện dấu hiệu cháy, bước đầu tiên quan trọng nhất là giữ bình tĩnh, tránh hoảng loạn. Việc giữ vững tâm lý giúp con suy nghĩ rõ ràng và xử lý tình huống hiệu quả hơn.
Tiếp theo, con cần nhanh chóng xác định vị trí cháy. Việc đứng gần nơi cháy không chỉ nguy hiểm vì lửa mà còn do khói độc có thể làm ngạt thở hoặc mất ý thức. Nếu không xác định được chính xác vị trí cháy, con nên di chuyển về hướng ngược lại với nơi có khói hoặc mùi khét.
Con cũng phải nhớ không được chạm vào các vật đang cháy hoặc các vật liệu dễ bắt lửa. Con không cố gắng dập lửa bằng tay hoặc chạy qua khu vực có ngọn lửa.
Con cần tìm kiếm sự giúp đỡ từ người lớn ngay lập tức. Việc tìm người lớn để được hỗ trợ có thể giúp con thoát hiểm an toàn hơn. Đồng thời, người lớn có thể xử lý tình huống hoặc liên lạc với lực lượng cứu hỏa kịp thời.
Nếu không thể thoát ra ngay lập tức, con hãy tìm nơi an toàn nhất trong phòng, đóng cửa lại và gọi cứu hộ. Con dùng chăn hoặc khăn ướt che mũi, miệng và bò sát mặt đất để tránh hít phải khói độc khi di chuyển ra khỏi khu vực nguy hiểm.
>>> Tìm hiểu thêm: 9 kỹ năng sống cho trẻ tiểu học: Hành trang cần thiết cho con
3. Kỹ năng thoát hiểm đúng cách
Khói độc từ đám cháy có thể gây ngạt và mất ý thức rất nhanh. Do đó, trẻ cần học cách bò sát mặt đất khi di chuyển để tránh hít khói độc. Con cũng cần biết cách tìm đường thoát hiểm an toàn.
Thông thường, cửa thoát hiểm hoặc cầu thang bộ là lựa chọn ưu tiên. Trẻ nên được hướng dẫn nhận biết các biển chỉ dẫn lối thoát hiểm, học cách mở cửa an toàn và đi theo lối thoát hiểm đã định trước.
Con cần được nhắc nhở tuyệt đối không được sử dụng thang máy trong trường hợp có cháy. Thang máy có thể bị mất điện hoặc bị kẹt do cháy, gây nguy hiểm nghiêm trọng.
4. Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy: Cách gọi cứu hộ
Bé cần học thuộc các số điện thoại khẩn cấp như 114 (ở Việt Nam) hoặc 911 (ở nhiều nước khác). Việc ghi nhớ số điện thoại này giúp con xử lý kịp thời khi gặp sự cố.
Khi gọi cứu hộ, con cần biết cách nói rõ ràng địa chỉ hiện tại và mô tả tình huống cháy cụ thể. Điều này giúp lực lượng cứu hộ đến nhanh chóng và chuẩn bị tốt hơn khi tiếp cận hiện trường.
5. Kỹ năng dùng chăn, khăn ướt để che mũi, miệng
Khói và khí độc khi cháy rất nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp. Trẻ cần biết cách dùng chăn, khăn hoặc áo ướt để che mũi và miệng khi di chuyển trong khu vực có khói. Việc này giúp lọc bớt khí độc, giảm nguy cơ hít phải khói độc gây ngạt. Bạn có thể hướng dẫn bé chuẩn bị trước những vật dụng này trong nhà để con dễ tiếp cận khi cần thiết.
>>> Tìm hiểu thêm: Kỹ năng giải quyết vấn đề giúp con mạnh mẽ và độc lập
Các phương pháp dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy
1. Học qua trò chơi và câu chuyện
Trẻ nhỏ thường tiếp thu tốt nhất qua cách học vui nhộn và gần gũi như trò chơi và câu chuyện. Bạn có thể xây dựng các trò chơi giả lập tình huống cháy hoặc kể những câu chuyện về kỹ năng thoát hiểm. Dưới đây là gợi ý về câu chuyện hoặc trò chơi cho bạn tham khảo.
Ví dụ câu chuyện: Một buổi sáng, Gấu Nhỏ đang chơi trong nhà thì ngửi thấy mùi khét và thấy khói bay ra từ bếp. Gấu Nhỏ nhớ lời mẹ dặn: “Nếu thấy khói, con phải bò sát mặt đất và tìm lối thoát hiểm”. Vậy theo con, Gấu Nhỏ phải làm gì tiếp theo?
Ví dụ trò chơi: Giải cứu gấu bông khỏi ngôi nhà đang cháy.
Chuẩn bị:
• Gối, chăn (dựng thành một “ngôi nhà” với nhiều ngóc ngách).
• Một con gấu bông hoặc búp bê đặt trong “ngôi nhà”.
• Khăn ướt làm dụng cụ che miệng.
• Đồng hồ bấm giờ (nếu muốn tăng tính thử thách).
Cách chơi:
• Bạn đóng vai chuông báo cháy vang lên: “Ting ting ting! Cháy rồi!”.
• Con được yêu cầu lấy khăn ướt che miệng và bò sát mặt đất qua các chướng ngại vật (gối, chăn) để tránh “khói”.
• Khi đến gần “gấu bông”, con phải xác định được lối thoát hiểm an toàn (ví dụ: một khoảng trống, cửa phòng…) và bế gấu thoát ra ngoài.
• Sau khi hoàn thành, con thực hành gọi số khẩn cấp (114) và nói rõ: “Con thấy cháy ở… cần giúp đỡ ạ!”.
2. Mô phỏng tình huống cháy giả định
Một cách hữu ích để trẻ thực sự hiểu và làm chủ kỹ năng thoát hiểm là tổ chức các buổi mô phỏng tình huống cháy giả định. Đây là phần không thể thiếu trong giáo án: dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy.
Trong buổi tập, bé sẽ được hướng dẫn từng bước thoát hiểm đúng cách. Việc thực hành trực tiếp giúp con dễ ghi nhớ kỹ năng, phản xạ nhanh và bớt hoảng loạn khi gặp tình huống thật. Mô phỏng cần có sự giám sát, hỗ trợ của người lớn để đảm bảo an toàn.
>>> Tìm hiểu thêm: Trại hè cho bé: Nơi giúp con rèn luyện những kỹ năng cần thiết
3. Tạo môi trường an toàn trong nhà
Ngoài dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy, việc chuẩn bị môi trường an toàn cũng rất quan trọng để phòng tránh cháy và hỗ trợ thoát hiểm. Bạn nên lắp đặt thiết bị báo cháy trong nhà, như máy dò khói hoặc chuông báo cháy.
Dụng cụ chữa cháy cơ bản như bình chữa cháy mini, chăn chống cháy, khăn ướt đặt ở nơi dễ thấy. Việc chuẩn bị đầy đủ dụng cụ giúp cả gia đình ứng phó tốt hơn khi xảy ra cháy.
Các từ vựng tiếng Anh liên quan đến cứu hỏa
• Fire alarm: Chuông báo cháy
• Fire extinguisher: Bình chữa cháy
• Firefighter / Fireman: Lính cứu hỏa
• Smoke detector: Máy dò khói
• Emergency exit / Fire exit: Lối thoát hiểm khẩn cấp
• Fire hose: Vòi cứu hỏa
• Fire drill: Tập luyện thoát hiểm khi có cháy
• Fire blanket: Chăn chống cháy
• Evacuation: Sơ tán
• Call emergency number: Gọi số khẩn cấp
• Smoke inhalation: Hít phải khói độc
• Heat / Flames: Nhiệt / Ngọn lửa
• Burn: Bỏng
• Rescue: Cứu hộ
• Fire truck / Fire engine: Xe cứu hỏa
• Smoke: Khói
• Fire escape: Lối thoát hiểm (thường là cầu thang hoặc cửa thoát hiểm)
• Fire hydrant: Trụ cứu hỏa
• Hazard: Nguy hiểm
• Heat: Nhiệt độ, sức nóng
• Emergency services: Dịch vụ khẩn cấp (cứu hỏa, cứu thương, cảnh sát)
>>> Tìm hiểu thêm: Đọc vanh vách tên các phương tiện giao thông tiếng Anh
Câu tiếng Anh cho trẻ gọi cứu hộ khi có cháy
Việc biết cách gọi cứu hộ và yêu cầu giúp đỡ bằng tiếng Anh là một phần quan trọng trong quá trình dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy. Điều này càng cần thiết hơn trong môi trường quốc tế hoặc khi trẻ sống ở nước ngoài. Dưới đây là một số câu đơn giản, dễ nhớ, bạn có thể hướng dẫn cho bé.
• Help! There is a fire here!
(Giúp con với! Ở đây có cháy!)
• Please send firefighters quickly!
(Con mong các chú lính cứu hỏa đến nhanh nhé!)
• There is smoke and fire in the house.
(Nhà con có khói và lửa.)
• I need help. Someone is stuck inside.
(Con cần giúp đỡ. Có người bị kẹt bên trong.)
• The fire is getting bigger!
(Lửa đang cháy lớn hơn rồi!)
• Please send a fire truck and ambulance.
(Con mong xe cứu hỏa và xe cấp cứu đến.)
• I can’t get out. Please help me!
(Con không ra được. Làm ơn cứu con!)
Dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy giúp bảo vệ tính mạng và an toàn cho các con trong những tình huống khẩn cấp. Khi được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết, con biết bình tĩnh, tìm đường thoát hiểm an toàn và gọi cứu hộ đúng lúc. An toàn của trẻ nhỏ là trách nhiệm của cả cộng đồng. Bạn hãy bắt đầu từ việc dạy trẻ kỹ năng thoát hiểm khi có cháy ngay từ hôm nay.
>>> Tìm hiểu thêm: 100 mẫu câu tiếng Anh giao tiếp thông dụng cho bé dễ học
