Các thuật ngữ như gen X, gen Y hay gen Z đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày, thường được sử dụng để mô tả một thế hệ được sinh ra trong một khoảng thời gian cụ thể. Mỗi thế hệ mang những đặc điểm riêng biệt và trong đó, gen Z nổi bật với sức trẻ, sự năng động, sáng tạo, cũng như vai trò tiên phong trong việc tiếp cận và sử dụng công nghệ. Vậy gen Z là gì? Gen Z sinh năm bao nhiêu? Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc đó và chia sẻ thêm về phong cách sống, hành vi tiêu dùng cũng như sự ảnh hưởng của gen Z đến xã hội. Hãy cùng khám phá để hiểu rõ hơn về thế hệ trẻ trung, đầy năng động này!
Gen Z là gì? Xuất xứ của tên gọi gen Z
Gen Z (thế hệ Z) là từ viết tắt của Generation Z, được dùng để chỉ nhóm người sinh ra giữa thế hệ Millennials (thế hệ Y) và thế hệ Alpha.
Về xuất xứ, thuật ngữ gen Z xuất hiện lần đầu trong một bài báo có tựa đề “Thời đại quảng cáo” được đăng vào tháng 9 năm 2000. Do là thế hệ tiếp theo sau thế hệ Y nên được gọi là thế hệ Z.
Thế hệ gen Z sinh ra trong thời đại công nghệ và Internet bùng nổ. Do đó, thế hệ này còn được gọi với những cái tên khác như Gen-Tech, Internet generation, Net Gen… Hiện trên thế giới, thế hệ Z chiếm khoảng 1/4 dân số (khoảng 2,6 tỷ người). Tại Việt Nam, gen Z chiếm khoảng 25% lực lượng lao động cả nước (tương đương khoảng 15 triệu người).
Gen Z từ năm bao nhiêu?
Ngoài thắc mắc gen Z là gì, những thắc mắc như gen Z sinh năm bao nhiêu, thế hệ gen Z từ năm nào cũng rất thường gặp. Thế hệ Z là nhóm người sinh từ năm 1995 đến năm 2015. Trong đó, giai đoạn được công nhận rộng rãi nhất là từ năm 1997 đến năm 2012.
Như vậy, tính đến năm 2024, thế hệ Z hiện đang trong độ tuổi từ 12 – 29. Điều này đồng nghĩa với việc những người thuộc gen Z đời đầu đã tốt nghiệp đại học và gia nhập vào thị trường lao động.
>>> Tìm hiểu thêm: Greater you everyday: Những ngôi sao gen Z xuất sắc tiếng Anh
Đặc điểm của gen Z
Sau khi có câu trả lời cho câu hỏi gen Z là gì, bạn có thể cũng muốn biết thế hệ này sở hữu tính cách đặc trưng gì. Dưới đây là một số đặc điểm nổi bật của thế hệ Z:
1. Tiếp xúc sớm với công nghệ
Thế hệ Z sinh ra trong giai đoạn công nghệ số phát triển mạnh mẽ với sự phổ biến của Internet và các thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính cá nhân… Do đó, gen Z được tiếp xúc với công nghệ từ rất sớm, đặc biệt là cơ hội tiếp cận với các xu hướng mới như trí tuệ nhân tạo (AI) hay công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Nhờ việc tiếp xúc sớm với công nghệ nên những người thuộc thế hệ Z thường có xu hướng sáng tạo và đổi mới hơn trong việc sử dụng công nghệ để giải quyết vấn đề. Ngoài ra, họ cũng có khả năng dùng công nghệ để truyền tải thông điệp mình muốn nhắn gửi đến cộng đồng toàn cầu thông qua mạng xã hội và các công cụ truyền thông khác.
2. Gen Z: Thế hệ định hình xu hướng mới với tư duy sáng tạo
Đa phần các bạn trẻ thế hệ Z đều là những người có tư duy đa dạng và không bị giới hạn. Họ có khả năng tìm kiếm, sử dụng các nguồn tài nguyên trực tuyến sẵn có để học và phát triển các kỹ năng mới. Ngoài ra, với sự sáng tạo của mình, họ cũng tạo ra nhiều nội dung độc đáo, góp phần định hình các xu hướng mới cho xã hội trong nhiều lĩnh vực như âm nhạc, thời trang…
3. Thế hệ gen Z có khả năng tư duy tài chính tốt
Gen Z là thế hệ có điều kiện tiếp cận với các công cụ tài chính cũng như các nguồn thông tin liên quan đến tài chính rất đơn giản và nhanh chóng. Do đó, họ có xu hướng đầu tư, tiết kiệm thông minh bằng cách sử dụng các công cụ để quản lý và theo dõi các khoản đầu tư của mình nhằm tối ưu hóa lợi nhuận. Ngoài ra, thế hệ Z cũng có xu hướng đầu tư vào những thứ có tính thanh khoản cao như các quỹ đầu tư chứng khoán để tăng trưởng tài sản.
4. Độc lập, dám đón nhận thách thức và dễ dàng chấp nhận sự thay đổi
Thế hệ Z có sự cạnh tranh rất cao. Bản chất cạnh tranh này khiến họ mong muốn được kiểm soát công việc của mình chứ không phụ thuộc vào nó. Đây là lý do tại sao thế hệ Z thường bị “đồn đoán” là rất kiêu ngạo trong giao tiếp và ngại lắng nghe những lời chỉ trích.
Tuy nhiên, bản chất cạnh tranh này vẫn có những khía cạnh tích cực. Gen Z luôn chủ động nghiên cứu, tiếp cận nhiều nguồn thông tin nên có chính kiến rất mạnh mẽ. Ngoài ra, họ cũng sự cởi mở trong việc đón nhận sự thay đổi, sẵn sàng thích nghi với các điều mới mẻ trong cuộc sống, công việc để thành công.
>>> Tìm hiểu thêm: ILA với sứ mệnh giáo dục cho một thế giới thay đổi không ngừng
5. Thế hệ chịu nhiều thách thức về sức khỏe tâm lý
Thực tế, việc thường xuyên tiếp xúc và sử dụng công nghệ dù có những điểm tích cực nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy. Khi dành nhiều thời gian sử dụng các thiết bị điện tử, gen Z sẽ không có thời gian để vun đắp các mối quan hệ bên ngoài. Đồng thời, tần suất giao tiếp, trò chuyện trực tiếp cũng sẽ ít lại.
Ngoài ra, với sự bùng nổ của mạng xã hội, giờ đây, nó cũng đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thế hệ gen Z. Tuy nhiên, việc dùng mạng xã hội quá thường xuyên lại gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần như lo âu, trầm cảm, cảm giác không hài lòng với bản thân.
Thế hệ gen Y khác biệt so với gen Z là gì?
Dưới đây là những điểm khác biệt dễ nhận thấy ở gen Z so với gen Y:
| Gen Y | Gen Z | |
| Năm sinh | 1981 – 1996 | 1997 – 2012 |
| Sử dụng công nghệ | Thành thạo | Sử dụng tự nhiên và thành thạo |
| Đặc điểm | • Tìm kiếm sự ổn định và tiến bộ.
• Thích làm việc dưới sự hướng dẫn, có xu hướng sử dụng email và điện thoại để liên hệ. • Linh hoạt và có thể khả năng thích ứng đa dạng các môi trường. |
• Tìm kiếm sự linh hoạt và đa dạng.
• Chủ động tìm kiếm, nghiên cứu và thường xuyên đổi mới trong cách thức làm việc cũng như cách giải quyết vấn đề. • Độc lập, sáng tạo và đa dạng. |
| Khả năng dùng ngoại ngữ | Sử dụng tiếng Anh thành thạo trong công việc và giao tiếp hàng ngày. | Tiếp cận tiếng Anh từ rất sớm nên gen Z sử dụng rất tự tin. Ngoài ra, họ còn biết thêm 1 – 2 ngôn ngữ khác. |
>>> Tìm hiểu thêm: 101 bí kíp phỏng vấn tiếng Anh gây ấn tượng với nhà tuyển dụng
Phong cách sống và hành vi tiêu dùng của gen Z là gì?
Nếu so với thế hệ X hay thế hệ Y, thế hệ Z là những bạn trẻ cực kỳ có cá tính, thậm chí biên độ phá cách của họ còn lớn hơn so với gen Y gấp nhiều lần. Gen Z thường ưa mạo hiểm, dám nghĩ – dám làm, sẵn sàng theo đuổi đam mê và sống hết mình dù có trở nên khác biệt hay bị người khác gièm pha.
Trong công việc, thế hệ Z thường có khả năng làm nhiều việc cùng một lúc với tư duy sáng tạo, đột phá luôn tìm cách làm mới và cải tiến trong công việc. Trong cuộc sống hàng ngày, gen Z sẽ sống vì mình nhiều hơn, yêu bản thân hơn và sẽ ưu tiên những điều mà bản thân cảm thấy vui vẻ như tổn thương thì đi chữa lành, lấy chồng muộn để vui chơi cho đã…
Về hành vi tiêu dùng, gen Z nổi bật với các đặc điểm như:
• Gen Z là những người thường xuyên mua sắm trực tuyến, bị ảnh hưởng bởi các xu hướng mạng xã hội và đánh giá từ người nổi tiếng.
• Sự tiện lợi, giá cả và đạo đức của thương hiệu là những yếu tố quan trọng trong quyết định mua sắm của gen Z.
• Thế hệ Z ít trung thành với thương hiệu hơn so với các thế hệ trước.
• Các nền tảng mạng xã hội có ảnh hưởng lớn đến xu hướng, phong cách giao tiếp và thói quen mua sắm của gen Z.
Ảnh hưởng đến văn hóa và xã hội của gen Z là gì?
Có thể nói, đây là thế hệ đang tạo ra những ảnh hưởng sâu rộng đến văn hóa và xã hội. Cụ thể:
• Gen Z ưa chuộng các thương hiệu có trách nhiệm với xã hội và môi trường. Điều này thúc đẩy các doanh nghiệp phải chuyển mình để phù hợp với các giá trị bền vững và minh bạch, từ đó làm thay đổi cách mà các sản phẩm được phát triển và tiếp thị.
• Thế hệ Z đã định hình lại cách mà thông tin được tiêu thụ và chia sẻ, từ việc sử dụng mạng xã hội để truyền tải thông điệp đến việc tham gia các phong trào xã hội qua các nền tảng trực tuyến.
• Gen Z tôn vinh sự đa dạng và chấp nhận các khác biệt về giới tính, chủng tộc và văn hóa. Đây là thế hệ tạo ra các phong trào đòi quyền lợi cho những nhóm thiểu số và thúc đẩy sự chấp nhận, từ đó làm phong phú thêm bức tranh văn hóa xã hội.
• Thế hệ Z có xu hướng tìm kiếm những phương pháp học tập mới, chú trọng vào việc học thực tiễn và các kỹ năng mềm.
Các thuật ngữ tiếng Anh đầy tính sáng tạo về gen Z là gì?
Gen Z là thế hệ tiên phong trong việc sáng tạo ra các từ ngữ mới, trong số đó, nổi bật là các từ tiếng Anh. Dưới đây là một số thuật ngữ phổ biến:
| Từ | Ý nghĩa | Ví dụ |
| Heather | Ám chỉ một người phụ nữ hoàn hảo, cuốn hút và được nhiều người yêu mến. | • Wish I were Heather. (Ước gì tôi là một phụ nữ cuốn hút.) |
| Bruh / Bro / Dude | Dùng gọi bạn bè một cách thân mật cho cả nam và nữ. | • Hey bruh/bro/dude, let’s go to the cinema tonight. (Hey bạn, tối nay đi xem phim nhé!) |
| Squad / Fam (lấy từ family) | Hội chị em, bạn bè thường đi chơi cùng nhau. | • We’ve been friends since we were 8 years old. We’re fam. (Chúng tôi đã là bạn bè từ khi 8 tuổi. Chúng tôi thân như chị em.) |
| Sip the tea | Ám chỉ việc chỉ ngồi hóng các tranh cãi trên mạng mà không muốn bình luận. | • There’s so much drama in Cbiz these days, my friends and I keep sipping the tea all day. (Gần đây, có quá nhiều thị phi trong Cbiz, tôi và bạn bè hóng chuyện cả ngày.) |
| Flex | Thể hiện việc khoe mẽ bản thân. | • She always finds a way to flex her new designer clothes. (Cô ấy luôn tìm cách khoe những bộ quần áo thiết kế mới của mình.) |
Kết luận
Những thông tin trên đã giúp giải đáp những thắc mắc xoay quanh gen Z, từ việc gen Z là gì, sinh năm nào, cho đến những nét đặc trưng và ảnh hưởng sâu rộng của họ đối với văn hóa, xã hội. Hy vọng qua những chia sẻ này, bạn đã có cái nhìn rõ nét hơn về một thế hệ đầy cá tính, tài năng và sáng tạo không ngừng này!
